VINTAGE
VINTAGE
Wereldwijd heeft Mack een ijzersterke reputatie opgebouwd in robuuste en betrouwbare trucks voor het zware segment van de transportmarkt. In Europa worden, afgezien van een enkele hobbytruck, al jarenlang geen Macks meer geleverd. Dat was ooit anders, want in totaal kregen ongeveer 1.650 Mack trucks een Nederlands kenteken. Nu Mack onderdeel is van Volvo Trucks, zijn de kaarten geschud. Mack levert bijna uitsluitend in de USA en Australië en Volvo bedient, samen met Renault, de Europese markt. Ondanks de afwezigheid van het merk in Europa blijft het merk met de Bulldog tot de verbeelding spreken. Met hulp van Gerlof Buurman, Mack eigenaar en schrijver van het standaardwerk ‘De historie van Mack trucks in Nederland’, doken we in de historie.
“Vanwege de karakteristieke neus kreeg het AC model in WWII de bijnaam ‘Bulldog’, wat later ook het beroemde logo werd.”
Oncomfortabel
Amerikaanse truck producenten hebben nooit echt voet aan de grond gekregen in Europa, al lag de basis er wel degelijk. Na de 2e wereldoorlog werd de markt overspoeld met oude legertrucks, meestal gebruikt maar ook wel gloednieuw, die werden omgebouwd naar de wensen van Europese klanten. Benzinemotoren werden vervangen door diesels en carrosseriebouwers transformeerden de hoekige open cabines naar gesloten, vaak meer gestroomlijnde varianten. Comfort was in die tijd een heel ander begrip dan nu. Mack gebruikte ooit de slogan Lightweight – Rugged – Reliable (lichtgewicht, stevig en betrouwbaar). In dat rijtje kwam het woord comfort niet voor. De voormalige legertrucks waren stug geveerd, lawaaierig en langzaam. In de loop van de jaren ’50 werden deze trucks en masse vervangen door modernere Europese trucks met meer comfort voor de chauffeur. Mack werd na 1960 – als enige Amerikaanse truckmerk – bij vlagen nog redelijk goed verkocht in Europa. Het waren betrouwbare, sterke en zuinige trucks met cabines die minder gevoelig waren voor roest dan de meeste Europese concurrenten.
Zwabberend exportbeleid
Om verschillende redenen werd Mack nooit in grote aantallen verkocht. De eerste reden was het chauffeurscomfort. Zware, bladgeveerde assen, brullende motoren en kleine cabines: niet echt een truck waar de Europese chauffeur warm voor liep. Een andere rem op de verkoopaantallen was de wisselkoers van de dollar. Mack trucks waren in de meeste jaren aanzienlijk duurder dan Europese trucks, maar soms – zoals bijvoorbeeld halverwege de jaren ’70 – was de wisselkoers gunstig. Dat gaf een forse impuls aan het aantal verkochte Mack trucks. Maar in de meeste jaren was de koers ongunstig en moest het voordeel van Mack komen uit de legendarisch lange levensduur. Ook het zwabberende exportbeleid van de fabriek was niet goed voor het vertrouwen bij transportondernemers. Regelmatig werd het contract met een Europese importeur opgezegd. Het overkwam Floor zelfs twee keer. Mack bleef altijd een merk voor liefhebbers. Stoer en betrouwbaar voor de Mack-voorstanders, oncomfortabel en ouderwets voor de tegenstanders. Een tussenweg is er niet.
Mack historie
Voor het begin van de Mack historie moeten we terug naar 1890, toen John en Gus Mack een carrosseriewerkplaats in Brooklyn (NY) kochten. In de jaren daarna kregen ze versterking van hun broers Joseph en William. In 1900 rolde het eerste voertuig met een verbrandingsmotor de werkplaats uit: een bus voor 13 passagiers. Vóór WWII produceerde Mack bussen, vrachtwagens, railvoertuigen en opleggers. De meeste vrachtwagens waren van de modellen AB en AC. Vanwege de karakteristieke neus kreeg het AC model in WWII de bijnaam ‘Bulldog’, wat later ook het beroemde logo werd. Tijdens WWII werd de productie aanzienlijk opgevoerd en Mack leverde in enkele jaren tijd meer dan 35.000 trucks voor de geallieerde strijdkrachten. Het meest bekend was de NR met een Lanova dieselmotor. Deze Mack speelde in de jaren na de oorlog een belangrijke rol in de opbouw van Europa. In de jaren ’50 werd het leveringsprogramma gemoderniseerd. Een belangrijke verbetering was de Thermodyne dieselmotor. Voor veel grote projecten – het Panama kanaal, de Panamerican highway en de opbouw van het interstate highway system – werden grote aantallen Mack trucks gebruikt. De meest populaire Mack uit de jaren ’50 en ’60 was de B-serie, waarvan ongeveer 150 exemplaren in Nederland werden geïmporteerd.
De F-serie
In 1962 werd de F-serie geïntroduceerd met een kantelbare cabine. Mack standaardiseerde onderdelen voor verschillende productseries en voorzag verschillende types van een gegalvaniseerde cabine. Halverwege de jaren ’60 had Mack een breed en modern programma van lichtgewicht trucks voor de ‘West Coast’ tot R-, U en DM-series voor heavy duty toepassingen. Bij de DM-serie staat de cabine links uit het midden. Dat werd gedaan om het uitzicht van de chauffeur op bouwplaatsen te verbeteren. In de jaren ’60 opende Mack fabrieken in Australië, Pakistan, Venezuela en Canada en ze kocht het Franse merk Bernard om in Europa trucks te assembleren. Rond 1980 raakten de bestaande truckseries op leeftijd en Mack investeerde fors in verbeteringen, zoals de nieuwe MH Ultraliners van 1982. Tegelijkertijd vergrootte Renault zijn aandeel in Mack van 10 % in 1979 tot een volledige overname in 1987. In 1988 volgde de introductie van de CH-serie, die de R-serie van 1965 grotendeels verving. In de jaren ’90 werd het aantal truckproducenten wereldwijd snel gereduceerd door fusies en overnames. Mack en Renault werden in 2000 onderdeel van Volvo Global Trucks. Na 2001 volgden nieuwe producten, zoals de Granite, Pinnacle en Anthem series. Mack produceert vooral voor de Amerikaanse markt, Canada en Australië.
De Nederlandse importeurs
In de loop der jaren werd Mack door verschillende bedrijven in Nederland geïmporteerd. De eerste importeur was Trefon & Co uit Rotterdam, die een beperkt aantal AC en AB modellen verkocht. Vanaf 1936 werden Mack trucks geïmporteerd door de Algemeene Garage en Automobiel Maatschappij (A.G.A.M.), de latere Mercedes importeur. Na de oorlog werden in totaal ongeveer 900 Mack legertrucks, bijna allemaal uit de NR-, NM- en NO-series, omgebouwd voor goederenvervoer. Daarnaast importeerde AGAM tussen het einde van de oorlog en 1955 ongeveer 20 Mack trucks van de E-serie. Vanaf 1955 kwam de import en verkoop van Mack trucks in handen van Floor’s Handel en Industrie. Floor was oorspronkelijk een fouragehandel, die zich vanwege de wederopbouw ook richtte op het vervoer van stenen. Omdat standaard aanhangwagens niet voldeden, bouwde Floor zelf een zware aanhangwagen. Zo was het maar een kleine stap naar de import en assemblage van Mack trucks. Dat ging goed tot 1964. Toen besloot de Amerikaanse directie van Mack om de assemblage te verplaatsen naar de Bernard fabriek in Frankrijk. Voor enkele jaren was Euromotor NV uit Brussel de Mack importeur voor Nederland. Euromotor boekte weinig succes en Floor werd in 1968 voor de tweede keer aangesteld als Mack importeur.
Floor en FTF
Na de assemblage van Mack trucks door Floor was de stap naar de productie van een eigen merk niet heel groot. Het principe van assemblage van verschillende onderdelen was gelijk, en nu werden cabines van Motorpanels uit Engeland gemonteerd. Floor richtte zich steeds meer op de verkoop van de eigen FTF trucks en na de oliecrisis van 1973 werd Zwaans in 1974 Mack importeur. De bloeiende economie, de vele transporten naar het Midden-Oosten en de lage dollarkoers stuwden de Mack verkopen – voor slechts enkele jaren – naar een ongekende hoogte. Zwaans verkocht in Nederland zo’n 250 Mack trucks tot 1981 en een behoorlijk aantal trucks uit de DM-, F- en R-series gingen de grens over voor projecten in Saoedi-Arabië, Algerije en Iran. In 1981 werd Zwaans opgesplitst in twee verschillende bedrijven. De Nederlandse Bouw- en Industrie Mij (N.I.B.M.) werd bij de deling Mack importeur. Althans: op papier, want de leveringen stonden zo goed als stil. Martien Monné, een voormalig werknemer van Zwaans, is al sinds 1988 het aanspreekpunt voor reparatie, restauratie en modificaties aan Mack trucks in Nederland. In de afgelopen jaren werden slechts enkele nieuwe Mack trucks in Nederland geleverd en een bescheiden aantal oudere trucks werd door Monné gerestaureerd. Gezien het stringente beleid van Volvo Trucks zullen Mack trucks voorlopig niet in Europa geleverd worden. Dat heeft te maken met verschillen in wettelijke eisen tussen Europa en Amerika, maar ook met het hoogstaande serviceniveau binnen de Volvo organisatie. Kortom: we moeten de oudere Mack trucks koesteren, want nieuw importeren is in de praktijk bijna onmogelijk.
Mack RW713 Superliner van Van den Heerik. Bouwjaar 1988.
Haukes uit Kekerdom was een trouwe Mack klant.
Ook in het zwaartransport werd gretig gebruik gemaakt van Mack trucks.
Stoof Breda zette deze stoere Mack in voor het zwaarste werk.
Veel vervoerders reden met Mack, zo ook Zwagerman.
Greving in Groningen had naast FTF ook Mack trucks.
Jager in Midwolde reed met vier assige Mack kippers.
Hier en daar belande een Mack bij een liefhebber, zoals deze autohandelaar.
Fraaie Mack van Boer uit Meerkerk.
Mack trucks worden uitsluitend nog verkocht in de USA en in Australië
In het Midden Oosten rijden nog veel oude Mack trucks, zoals deze in Iran.
Floor, Zwaans en Monné
Na de assemblage van Mack trucks door Floor was de stap naar de productie van een eigen merk niet heel groot. Het principe van assemblage van verschillende onderdelen was gelijk, en nu werden cabines van Motorpanels uit Engeland gemonteerd. Floor richtte zich steeds meer op de verkoop van de eigen FTF trucks en na de oliecrisis van 1973 werd Zwaans in 1974 Mack importeur. De bloeiende economie, de vele transporten naar het Midden-Oosten en de lage dollarkoers stuwden de Mack verkopen – voor slechts enkele jaren – naar een ongekende hoogte. Zwaans verkocht in Nederland zo’n 250 Mack trucks tot 1981 en een behoorlijk aantal trucks uit de DM-, F- en R-series gingen de grens over voor projecten in Saoedi-Arabië, Algerije en Iran. In 1981 werd Zwaans opgesplitst in twee verschillende bedrijven. De Nederlandse Bouw- en Industrie Mij (N.I.B.M.) werd bij de deling Mack importeur. Althans: op papier, want de leveringen stonden zo goed als stil. Martien Monné, een voormalig werknemer van Zwaans, is al sinds 1988 het aanspreekpunt voor reparatie, restauratie en modificaties aan Mack trucks in Nederland. In de afgelopen jaren werden slechts enkele nieuwe Mack trucks in Nederland geleverd en een bescheiden aantal oudere trucks werd door Monné gerestaureerd. Gezien het stringente beleid van Volvo Trucks zullen Mack trucks voorlopig niet in Europa geleverd worden. Dat heeft te maken met verschillen in wettelijke eisen tussen Europa en Amerika, maar ook met het hoogstaande serviceniveau binnen de Volvo organisatie. Kortom: we moeten de oudere Mack trucks koesteren, want nieuw importeren is in de praktijk bijna onmogelijk.
